2- دستورالعمل‌های اجرایی صادر از سوی رییس جمهور آمریکا

ریاست جمهوری آمریکا با تکیه بر قدرت منشا شده از قانون اساسی آمریکا و در راستایی تامین منافع ملی آمریکا و امنیت کملی آن کشور می تواند راسا و یا در امتداد قانون گزاری کنگره دستور العمل های اجرایی را صادر نماید. از این رو در موضوع تحریم ایران روسای مختلف جمهوری آمریکا دستور العمل های قانونی را برای اجرا و تشدید تحریم علیه ایران امضا نموده اند این بخش از تحریم ها برای تعلیق یا برداشتن عموما نیازمند فرامین اجرایی جدیدی از سوی رییس جمهور آمریکا می باشد. جدول زیر نشان دهنده مجموعه اقدامات و سیاست های آمریکا در طول سالیان گذشته در قالب فرامین اجرایی ریاست جمهوری امریکا در موضوع تحریم در رابطه با ایران بوده است.

اتحادیه اروپا تشکل سیاسی و اقتصادی متشکل از 28 کشور در قاره اروپا است که با نام اختصاری EU خوانده می‌شود. این اتحادیه در اصل گسترش یافته جامعه اقتصادی اروپا است که در سال 1957 با همکاری 6 کشور اروپایی تشکیل شد. از آن زمان به بعد اتحادیه به سرعت گسترش یافت. اعضای بیشتری پیدا کرد و حیطه کارش وسیع‌تر شد. این اتحادیه همزمان با اوج گرفتن موضوع هسته ای ایران و از شروع مذاکرات هسته ای ، اتحادیه اروپا همواره یکی از طرف های درگیر در این موضوع بوده است. هرچند اتحادیه اروپا در بردارنده هویت مستقل سیاسی از آمریکا است . اما در موضوع هسته ای ایران همراهی حداکثری را با ایران داشته است. این همراهی و هم موضعی در قالب تحریم های اتحادیه اروپا نیز ادامه یافت و اتحادیه اروپا برای همراه نشان دادن خود در موضوع تحریم ها با تصویب سه مصوبه در نهاد های قانون گزاری خود باعث سنگین تر شدن بار تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران شد . جدول زیر مجموعه اقدامات اتحادیه اروپا را در موضوع تحریم و چگونگی لغو یا تعلیق تحریم های تصویب شده را نشان می دهد.

4- تحریم‌های سازمان ملل

سازمان ملل متحده و رکن صلاحیت دار آن برای تامین امنیت جهانی یعنی شورای امنیت در موضوع تحریم های اعمال شده در پرونده هسته ای ایران ، همانند سه اضلاع دیگر مربع تحریم ها به نقش آفرینی موثری روی آورد. از این رو شورای امنیت سازمان ملل با اعمال تحریم ها خود در قالب قطعنامه های های چهارگانه به ایفای نقش پرداخته است سازمان ملل در موضوع تحریم به دو روش زیر اقدام نموده است.

الف تحریم‌های تجاری: تحریم‌های تجاری واردات به کشور تحت تحریم و صادرات از آن کشور را محدود می‌کند. این محدودیت ممکن است جامع باشد مانند تحریم عراق یا می‌تواند گزینشی باشد که فقط برخی از کالاهای خاص را محدود می‌کند. تحریم‌های جامع در آگوست و سپتامبر 1990 علیه عراق برای اجبار آن کشور به عقب‌نشینی از کویت اعمال شدند. همچنین در آوریل 1992 بار دیگر تحریم جامع علیه آن کشور برای اجرای قطعنامه 687 شورای امنیت متعاقب عملیات طوفان صحرا اعمال گردید. تحریم‌های همه‌جانبه همچنین علیه یوگسلاوی (1996-1991) و صربستان و مونته نگرو (1996-1992) و هائیتی (1993) اعمال شدند.

ب تحریم‌های مالی: تحریم‌های مالی رابطه نزدیکی با تحریم‌های اقتصادی دارند؛ ولی تمرکز آن‌ها بر ممنوعیت جریان پول و منابع مالی به درون یا از کشور تحریم‌شده قرار دارد. تحریم‌های مالی همچنان که در فرآیند اینترلاکن مورد بررسی قرار گرفت می‌تواند شامل مسدود کردن دارایی‌های دولت، محدود کردن دسترسی به بازارهای مالی و محدودیت وام و اعتبار، محدود کردن تبادل مالی بین‌المللی و محدودیت فروش و تجارت در خارج از کشور باشد. تحریم‌های مالی بخشی از تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه کشورهای هدف می‌باشند.2

بنابراین فارغ از نتیجه گفتگوهای سخت و فشرده و نفس گیری که اکنون در جریان است نوشتار حاضر کوشیده است تا در تبیین یکی از جنبه های سخت موضوع (تحریم ها) گامی به جلو برداشته باشد. تنوع موضوع تحریم ها، چند گانه بودن منشا قانون گزاری ، تکرار حوزه ها و نهاد های ایرانی تحریم شده در قوانین مختلف، و مهم تر از همه نقش آفرینی نهاد های سیاسی چون کنگره ، شورای امنیت، اتحادیه اروپا باعث شده است تا تحریم ها و بحث بر سر برداشتن آن به یکی از غامض ترین مباحث درگیر در موضوع پرونده هسته ای ایران گردد. پیچیدگی این موضوع تا آن اندازه است که می تواند به نتیجه نرسیدن یا رسیدن مذاکرات را منوط به چگونگی حل و فصل موضوع تحریم ها دانست.

منابع:

2014Danny Vinik/Strategic Moves: Using Smart Sanctions in the 21st Century -1

2- محسن عمادی فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و ششم، شماره 1، بهار 1391

-3Easing US and EU Sanctions on Ira/n Kenneth Katzman. Atlantic Council of the United State

-4The US and Iran: Sanctions, Energy, Arms Control, and Regime Change /Anthony H.

Cordesman, Chloe Coughlin-Schulte, and Bryan Gold. Center for Strategic and International Studies

-5Conditional Sanctions and Repeal Authority: A Mechanism for Legislative-Executive Cooperation on Negotiations with Iran

Charles Wald, Charles Robb, and Blaise Misztal. Bipartisan Policy Center

-6Spider Web: The Making and Unmaking of Iran Sanctions/International Crisis Group

-7Iran Sanctions/Kenneth Katzman. Congressional Research Service

8- همچنین بنگرید

http://www.treasury.gov/resource-center/sanctions/Programs/Pages/iran.aspx

حسین روزبه دانشجوی دکتری روابط بین الملل
منبع:دانا